Vì tên gọi của “5 hội trong Chú Lăng Nghiêm” (楞嚴咒五會) thực sự không thống nhất hoàn toàn giữa các tông phái (đặc biệt giữa Trung Hoa, Tây Tạng, Nhật Bản và Việt Nam).
Dưới đây là tổng hợp chi tiết và so sánh giữa các trường phái lớn:
🕉️ I. Tổng quan về “Ngũ Hội Lăng Nghiêm Chú”
Chú Lăng Nghiêm (Śūraṅgama Dhāraṇī) là một trong những thần chú dài nhất trong Phật giáo Đại thừa, có hơn 500 câu chú.
Truyền thống tu trì chú này phân chia toàn bộ thần chú thành 5 hội (五會) — mỗi hội tương ứng với một cảnh giới, một năng lực, một bộ Phật hoặc Bồ Tát chủ trì.
Tuy nhiên, tên và ý nghĩa từng hội khác nhau tùy theo truyền thống Mật – Hiển – Thiền – Tịnh.
🪷 II. Năm Hội Trong Truyền Thống Trung Hoa (theo Đại Tạng và Thiền – Hiển tông)
Đây là hệ thống phổ biến nhất, được dùng tại Trung Hoa, Việt Nam, Đài Loan và các chùa Bắc Tông:
Thứ tự | Tên Hội | Chủ trì | Ý nghĩa biểu trưng |
---|---|---|---|
1️⃣ Đệ Nhất Hội | Tỳ Lô Giá Na Pháp Thân Hội (毘盧遮那法身會) | Phật Tỳ Lô Giá Na (Vairocana) | Biểu thị Pháp Thân thanh tịnh, trí tuệ căn bản của chư Phật. |
2️⃣ Đệ Nhị Hội | Thích Ca Mâu Ni Ứng Thân Hội (釋迦牟尼應身會) | Đức Phật Thích Ca Mâu Ni | Biểu thị Ứng Thân thị hiện độ sinh, khai thị chân như. |
3️⃣ Đệ Tam Hội | Quán Âm Hợp Đồng Hội (觀音合同會) | Bồ Tát Quán Thế Âm | Biểu thị sự hợp nhất giữa trí và bi, khai mở phản văn văn tự tánh. |
4️⃣ Đệ Tứ Hội | Hàng Phục Quỷ Thần Hội (降伏鬼神會) | Kim Cang Thủ Bồ Tát (Vajrapāṇi) | Biểu thị năng lực hàng phục ma chướng, bảo hộ pháp giới. |
5️⃣ Đệ Ngũ Hội | Thập Phương Vô Lượng Thần Chúng Hội (十方無量神眾會) | Chư Phật, Bồ Tát, Thiên Long Bát Bộ | Biểu thị sự viên mãn, hợp nhất toàn pháp giới giác ngộ. |
👉 Đây là hệ thống được Việt Nam sử dụng phổ biến nhất, đặc biệt trong Thiền tông, Tịnh độ tông, và các chùa Bắc tông.
🕉️ III. Theo Truyền Thống Mật Tông Tây Tạng (Tantric Interpretation)
Trong hệ thống Mật giáo Tây Tạng, Chú Lăng Nghiêm được gọi là Śūraṅgama Mahādhāraṇī, và được xem là một pháp môn Kim Cang Bộ cao cấp, chia làm 5 hội tương ứng với 5 trí và 5 vị Phật Ngũ Trí Như Lai:
Thứ tự | Tên Hội (theo Tây Tạng) | Tương ứng Phật | Tượng trưng cho | Bộ (Family) |
---|---|---|---|---|
1️⃣ | Vairocana Assembly | Phật Tỳ Lô Giá Na (Vairocana) | Đại viên cảnh trí | Pháp Bộ (Dharmadhātu) |
2️⃣ | Akṣobhya Assembly | Phật A Súc Bệ (Akṣobhya) | Đại viên định trí – bất động tâm | Kim Cang Bộ (Vajra) |
3️⃣ | Ratnasambhava Assembly | Phật Bảo Sinh (Ratnasambhava) | Bình đẳng tính trí | Bảo Bộ (Ratna) |
4️⃣ | Amitābha Assembly | Phật A Di Đà (Amitābha) | Diệu quán sát trí | Liên Hoa Bộ (Padma) |
5️⃣ | Amoghasiddhi Assembly | Phật Bất Không Thành Tựu (Amoghasiddhi) | Thành sở tác trí | Nghiệp Bộ (Karma) |
🪷 Hệ thống này đặt Chú Lăng Nghiêm vào trung tâm của pháp giới ngũ trí, nên “5 hội” ở đây tương ứng với năm cấp độ giác ngộ chứ không chia theo nội dung chú như truyền thống Trung Hoa.
🪶 IV. Theo Nhật Bản (Shingon – Chân Ngôn Tông)
Trong Chân Ngôn tông (真言宗) của Nhật, Chú Lăng Nghiêm (Ryōgon Shingon) cũng được chia làm ngũ hội, nhưng theo cách đồng nhất với Mật tông Kim Cang giới:
Thứ tự | Tên Hội (Nhật ngữ – dịch nghĩa) | Chủ trì | Tương ứng | Ý nghĩa tu tập |
---|---|---|---|---|
1️⃣ | Dainichi Nyorai no E (Hội Tỳ Lô Giá Na) | Đại Nhật Như Lai (Vairocana) | Pháp giới thể tánh | Trí tuệ căn bản |
2️⃣ | Shaka Nyorai no E (Hội Thích Ca) | Thích Ca Mâu Ni | Ứng thân trí | Trí hành |
3️⃣ | Kannon Bosatsu no E (Hội Quán Âm) | Quán Thế Âm | Bi trí hợp nhất | Phản văn văn tự tánh |
4️⃣ | Kongōshu no E (Hội Kim Cang Thủ) | Kim Cang Thủ Bồ Tát | Hàng ma hộ pháp | Bất hoại định lực |
5️⃣ | Shippō Butsu no E (Hội Mười Phương Phật) | Thập Phương Chư Phật | Viên mãn trí | Hợp nhất với Pháp giới |
🎴 Các tự viện Nhật Bản thường tụng riêng từng hội theo giai điệu riêng (ngũ hội âm), gọi là “Ngũ Hội Lăng Nghiêm Thần Chú Tụng Pháp”.
🌼 V. Theo Việt Nam (Tổng hợp Bắc Tông – Thiền Tông – Tịnh Độ)
Phật giáo Việt Nam chủ yếu tiếp nhận hệ thống Trung Hoa, nhưng có một số biến thể nhỏ trong ngữ danh và cách hành trì:
Thứ tự | Tên Hội | Cách hiểu thông dụng tại Việt Nam |
---|---|---|
1️⃣ | Tỳ Lô Giá Na Pháp Thân Hội | Hội của Pháp thân, căn bản trí tuệ. |
2️⃣ | Thích Ca Mâu Ni Ứng Thân Hội | Hội của ứng hóa, khai đạo và giáo hóa. |
3️⃣ | Quán Âm Hợp Đồng Hội | Hội của đại bi cảm ứng, hợp tâm Phật. |
4️⃣ | Hàng Phục Quỷ Thần Hội | Hội hàng phục nội ma, hộ trì pháp giới. |
5️⃣ | Thập Phương Vô Lượng Thần Chúng Hội | Hội viên mãn, hợp nhất vũ trụ giác ngộ. |
💠 Một số thiền sư Việt Nam (như Thiền sư Trí Thủ, Thích Thiện Hoa, Thích Thanh Từ) còn giải thích 5 hội như 5 giai đoạn tâm linh:
- Kiến tánh (Pháp thân),
- Ứng dụng,
- Hợp tâm Phật,
- Hàng phục ma chướng,
- Viên mãn Bồ Đề.
📚 VI. Tổng hợp so sánh ngắn gọn
Trường phái | Đặc điểm nổi bật | Trung tâm của Ngũ Hội |
---|---|---|
Trung Hoa – Việt Nam (Hiển tông) | Biểu tượng tâm linh – diễn tiến tu hành | Từ Pháp thân → Ứng thân → Bi → Dụng → Viên mãn |
Mật tông Tây Tạng | Tượng trưng cho ngũ trí Như Lai | Ngũ trí – ngũ Phật – Kim Cang Bộ |
Nhật Bản (Chân Ngôn tông) | Âm vận & nghi thức Ngũ Hội Tụng | Năm giai điệu – năm hội đồng chư Phật |
Thiền – Tịnh tông Việt Nam | Hướng nội, phản văn văn tự tánh | Hợp tâm – định lực – giác ngộ viên dung |